Mutfak Tezgâh Arası: Yağa, Buhara, Lekkke’ye Karşı Akıllı Fayans

Mutfakta en çok kirlenen yer tezgâhın arkasıdır. Çözüm üç basit şey: Kolay silinen fayans, lekeyi sevmeyen derz, temiz işçilik. Montajdan sonra fayans üstünde harç/derz artığı kalmasın diye ıslak süngerle hemen silmek bile sonucu değiştirir (Weber’in adım adım rehberlerinde bu küçük temizlik notu özellikle vurgulanır).

• Kolay temizlik: Pürüzsüz yüzeyli seramikler yağ–buharı kolay bırakır. Parlak yüzey ışığı yansıtır, mutfağı ferah gösterir; mat yüzey çizik belli etmez.
• Isı yanına dayanım: Ocak çevresinde sıcağı seven malzemeler tercih edin; derzlerde kararma istemiyorsanız ocak–fayans mesafesini çok dar tutmayın.
• Desen & boy: Metro, altıgen, mozaik… Küçük desen daha çok derz demek, bu da daha çok çizgi. Daha az derz istiyorsanız büyük boy plaka düşünün.

Derz, fayansların arasındaki çizgidir; kir/yağla ilk kapışan da odur. Basit kural: Suyun, yağın ve lekelerin bol olduğu yerlerde daha dayanıklı derz, kuru alanlarda bakımı kolay derz. Burada dünya genelinde kullanılan bir sınıflandırma var: EN 13888. Bu standarda göre derzler iki aileye ayrılır: çimento esaslı (CG) ve reaksiyon reçineli, yani epoksi (RG). Epoksi derzler doğası gereği daha sıkı, az su çeker, lekeyi pek sevmez; çimento esaslı olanlar pratik ve ekonomiktir, su itici katkı olduğunda performansı artar. (Mapei’nin teknik dökümanları bu sınıfları açık açık anlatır.)

1. Düz çizgi: İlk sıra terazide olursa kalanlar domino gibi düzgün gelir.
2. Tam temas: Yapıştırıcıyı tarakla sürüp fayansı ‘oturtmak’ boşluk bırakmaz.
3. Köşe profilleri: Paslanmaz/alüminyum profiller, kenarlarda net ve şık bitiş sağlar.
4. Priz süresine saygı: Yapıştırıcı tutmadan zorlamak, taşma ve bozulma yapar.
5. Derz aralığı planı: Desene göre eşit aralık; çok dar derz, ileride renk farkını daha çok gösterebilir.
6. Temizlik penceresi: Derz sonrası ıslak süngerle kalanları nazikçe alın; Weber’in rehberleri ‘temizlik penceresini kaçırmayın’ diye boşuna demiyor.
7. Ocak–davlumbaz sabrı: İlk günler aşırı buhara boğmayın; yüzeye nefes aldırın.

• Çok desen–çok derz: Yoğun mozaik çok güzel ama temizlik daha yoğun demek.
• Yanlış derz ailesi: “Her derz her yere olur” mantığı mutfakta işlemez; tezgâh arkasında lekeye direnci yüksek seçenekler huzur verir. (Epoksi–çimento farklarını üretici çizelgeleri net gösterir.)
• Temizlikte gecikme: Derz perdesi kurursa lekesi zor çıkar; ıslak süngerle nazikçe hemen silmek altın kuraldır.

3–5 m² bir tezgâh arkası genelde 1 gün içinde döşenir; ertesi gün derzlenir. Bütçeyi etkileyenler: kaplanacak alan, karo boyutu (büyük plaka daha zor kesilir), desen yoğunluğu, derz türü ve aksesuar (köşe profili, priz kesimi vb.).

Tezgâh arası cam mozaik mi seramik mi? Cam mozaik ışığı sever ama çizgi/derz sayısı artar; seramik bakımı kolaydır.
Epoksi derz şart mı? Şart değil ama yağ–buharın yoğun olduğu alanlarda leke direnci için güçlü kozdur. (Teknik çizelgelerde hijyen ve düşük su emme vurgulanır.)

Ayvacık, Ezine, Edremit, Altınoluk, Güre, Küçükuyu ve Mıhlı’da ölçü–kesim–montaj sürecini tek elden yönetiyoruz. Renk ve desen için numune getirip, tezgâh arkası priz yerlerinizi birlikte planlıyoruz.